Kan er zich asbest in & rond uw woning bevinden?
Is uw woning gebouwd voor 2001? Dan kan er zich asbest in uw woning bevinden.
Asbest werd het meest gebruikt in de jaren '50, '60 en '70 aangezien dit een sterk en goedkoop bindmiddel was. Sinds de jaren '80 waren de gezondheidsrisico's van asbest beter gekend en werd het materiaal minder gebruikt.
​
Bekijk hier de lijst van toepassingen waarin asbest gebruikt kan zijn.
​
​
Hoe kan u zelf controleren of materialen in uw woning asbest bevatten?
De makkelijkste manier is aan de hand van een asbestinventaris. Deze beschrijft alle asbesthoudende materialen die in een gebouw aanwezig zijn, de toestand van het asbest en bevat advies over hoe deze te beheren of correct te verwijderen.
​
Wanneer er geen asbestinventaris beschikbaar is, kan u zelf een aantal zaken toetsen:
​
-
Productiejaar
​
Op basis van plannen, facturen, technische fiches en andere gegevens van de fabrikant is het mogelijk om het productiejaar van het gebouw/de materialen te achterhalen. Materialen die geproduceerd werden tussen 1945 en 1998 hebben een kans om asbest te bevatten. De kans is echter het grootst voor materialen geproduceerd tussen 1955 en 1985 aangezien asbest tijdens deze jaren op grote schaal werd gebruikt.
​
Kunstleien die voor 1990 en golfplaten die voor 1992 geplaatst werden als dak of gevelbekleding bestaan altijd uit asbest.
Golfplaten of leien die asbestvrij zijn, zijn herkenbaar aan het symbool ‘N’ of ‘NT’ (New Technology), en aan de verstevigingsband op golfplaten.
​
-
Plaatsingsjaar
​
Vanaf 1998 ging een verbod op de productie van asbestcement in. Bedrijven gebruikten echter hun voorraad aan asbesthoudende leien of golfplaten nog op. Vandaar dat gebouwen die geconstrueerd werden tussen 1998 en 2001 mogelijk nog asbesthoudende materialen bevatten. Kijk dus steeds naar de productiedatum en niet naar de plaatsingsdatum.
​
-
Textuur
​
Volgende textuurkenmerken kunnen wijzen op de aanwezigheid van asbest:
​
-
Plaatmaterialen in asbestcement met een gewafelde structuur in de vorm van een honingraat (vaak uit meerdere lagen)
-
‘Asbestbloemen’ (witte vlekken) op asbestcementen voorwerpen
-
Gebroken of verweerd materiaal waarbij vezelachtig materiaal met het blote oog zichtbaar is
​​
-
Vlamtest
​
Wanneer u met een vuurvlam over asbestvezels gaat, en deze vezels enkel gloeien zonder op te branden, is de kans groot dat u met asbest te maken heeft. Asbestvrije vezels zullen door hitte uiteenvallen, maar asbestvezels zijn hittebestendig.
Wat kan u doen in geval van twijfel over de aanwezigheid van asbest?
In geval van twijfel is het beter om contact op te nemen met een deskundige of een erkend asbestlaboratorium. Een expert kan asbest visueel identificeren. Er is geen laboratoriumonderzoek nodig wanneer een expert een oordeel kan geven over de aanwezigheid van asbest. Een expert aanstellen is mogelijk via een erkend asbestlabo. Indien nodig zal de expert een erkend asbestlaboratorium adviseren om een monster van het materiaal in kwestie te nemen. Een analyse kost ongeveer 50 euro.
​
Huurt, verhuurt of verkoopt u een woning?
Bent u eigenaar van een woning en verhuurt u deze?
Dan zal u voor een woning gebouwd in Vlaanderen voor 2001, over een asbestinventaris moeten beschikken vanaf 2032. Dit kadert binnen het asbestafbouwbeleid naar een asbestveilig Vlaanderen in 2040. Lees hier meer over de vastgelegde verplichtingen.
Zodra u in het bezit bent van een asbestinventaris, bent u verplicht om hiervan een kopie aan de huurders te bezorgen.
​
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in Wallonië is een asbestinventaris niet verplicht. Als er echter reeds een asbestinventaris werd opgesteld, is het verplicht dit bij het huurcontract te voegen.
​
Bent u eigenaar van een woning en verkoopt u deze?
​
Sinds 23 november 2022 is het voor een woning gebouwd in Vlaanderen voor 2001 verplicht over een asbestinventaris te beschikken.
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in Wallonië is er geen specifieke regelgeving. Losgebonden asbest die niet door de eigenaar van het pand is aangegeven, wordt beschouwd als een verborgen gebrek en kan de prijs van het pand verlagen. Voor oude gebouwen is het aangeraden een asbestinventaris op te stellen vooraleer deze te koop worden aangeboden.
​
Ontdekt u als huurder asbest in uw huurwoning?
​
Probeer dan eerst uw verhuurder hierover aan te spreken. Als u geen gehoor krijgt, kan u (in Vlaanderen) contact opnemen met de Huurdersbond.
Gaat het om een gebouw dat gehuurd wordt door een organisatie?
​
Dan is het aan de werkgever die in dit gebouw werknemers tewerkstelt om dergelijke inventaris op te maken en niet aan de eigenaar (in heel België).
​
Bestaat er een document dat de asbesthoudende materialen in een gebouw beschrijft?
Een asbestinventaris is een document dat alle asbesthoudende materialen in een gebouw beschrijft qua plaats en staat. Deze inventaris geeft advies om asbest op een veilige manier te beheren of te verwijderen, en wordt al dan niet opgesteld door een expert die ter plaatse komt.
​
Wanneer u als particulier werkzaamheden laat uitvoeren in uw woning is het niet aan u om een asbestinventaris aan de werknemers bezorgen. Dit is de taak van de werkgever. Vooraleer de werken van start gaan, dienen alle nodige maatregelen genomen te worden om de materialen te identificeren, waarvan vermoed wordt dat ze asbest bevatten. Maak als particulier bijgevolg duidelijke afspraken met de arbeiders over wie welke verantwoordelijkheid en kosten op zich neemt.
Hoe veilig asbest verwijderen?
Hechtgebonden toepassingen in goede staat mag u zelf verwijderen mits de nodige voorzorgsmaatregelen (specifiek per gewest).
Of u kan ervoor kiezen om een beroep te doen op een gewone aannemer. Vraag hem een bewijs​ dat hij voldoet aan de voorwaarden om eenvoudige handelingen uit te voeren, zijn vergunning aan te vragen de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen.
​
Een aannemer mag volgende asbesttoepassingen verwijderen:
​
-
hechtgebonden asbest dat niet beschadigd is of waarbij er geen vezelachtige structuren zichtbaar zijn en waarbij verwijdering geen aanleiding geeft tot een wijziging van de toestand
-
hechtgebonden asbest dat beschadigd is of waarbij er vezelachtige structuren zichtbaar zijn en dat verwerkt is in een buitentoepassing waarbij geen derden aanwezig zijn, voor zover de verwijdering geen aanleiding geeft tot een wijziging van de toestand
-
asbesthoudende dichtingen of pakkingen
-
asbesthoudende koorden en geweven materialen
-
asbesthoudende remvoeringen en analoge materialen
-
losgebonden asbesthoudend plaatmateriaal, asbestkarton, voor zover het asbest gefixeerd is en het eenvoudig gedemonteerd, weggenomen en verpakt kan worden zonder de asbesthoudende materialen te breken of te beschadigen
-
asbestcontaminatie van een lokaal, ruimte, gebouw of technische installatie waarbij er geen zichtbare asbestresten aanwezig zijn, voor zover het lokaal, de ruimte, het gebouw of de technische installatie gereinigd wordt met stofzuigers met een absoluutfilter en door middel van vochtige doeken.
​
Niet-hechtgebonden toepassingen en sterk beschadigde, verweerde of moeilijk te verwijderen hechtgebonden toepassingen moeten verwijderd worden door een erkend asbestverwijderaar. Zonder gespecialiseerde kennis en uitrusting is de kans reëel dat er belangrijke hoeveelheden asbestvezels in de omgevingslucht terechtkomen. Een erkend asbestverwijderaar werkt met aangepaste apparatuur en beschermingsmiddelen en zijn werknemers genoten een aanvullende opleiding. Bekijk hier de lijst van erkende asbestverwijderaars.
​
Welke activiteiten zijn verboden?
Bij werkzaamheden waarbij er asbest aanwezig is, is het strikt verboden om de asbesthoudende materialen te gaan hergebruiken, deze opnieuw in te sluiten of stof te veroorzaken door het asbesthoudend materiaal te beschadigen (schuren, breken, gooien, ...). Ook het plaatsen van zonnepanelen of overzetdaken op een asbestcementen dak of gevel is verboden.
​
Om te vermijden dat er asbest zou vrijkomen is het gebruik van mechanische werktuigen met hoge snelheid (boormachines, slijpmachines, cirkelzagen, ...), hogedrukwaterstraalmachines en compressoren of droge straalmiddelen niet toegestaan op asbesthoudend materiaal.
​
Wanneer moet asbest verwijderd worden?
Iedere eigenaar van een woning is verplicht om ervoor te zorgen dat asbest in slechte staat geen risico vormt. Wanneer asbesthoudend materiaal bros of beschadigd is, afbrokkelt, of stof afgeeft, bent u verplicht om dit te verwijderen. Onder bepaalde voorwaarden kan u hiervoor een financiële ondersteuning krijgen van het gewest.
​
In afwachting van een verwijdering mag u tijdelijk asbesthoudend materiaal fixeren of inkapselen om ernstige risico’s uit te schakelen. Het is wel niet toegestaan om asbesthoudend materiaal voor langere tijd in te sluiten, noch erin te boren, te schuren, te slijpen of er zonnepanelen op te plaatsen.
Asbest dat niet in slechte staat is, hoeft niet verwijderd te worden. Risico’s kunnen echter beter voorkomen worden. Asbest kan op termijn bros of beschadigd worden waardoor er asbestvezels vrijkomen. Hoe slechter de staat van asbesthoudend materiaal, hoe duurder het wordt om het correct te laten verwijderen.
Wat moet u doen als er zich een asbestincident voordoet?
We spreken van een asbestincident wanneer er onzorgvuldig wordt omgesprongen met asbesthoudende materialen of afvalstoffen. Probeer eerst contact op te nemen met de schuldige om hem te wijzen op zijn fouten. Wanneer deze persoon echter geen gehoor geeft, en de overtreding ernstig is, is het mogelijk om een asbestincident te melden. Hiervoor zijn er verschillende mogelijkheden:
​
-
Verwittig de milieudienst van uw gemeente
-
Verwittig de politie over het delict
-
Neem contact op met de bevoegde instantie:
-
In Vlaanderen, OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij)​
-
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Leefmilieu Brussel
-
In Wallonië, Cpes (Cellule permanente environnement-santé) via 1718
-
Wat moet u doen bij afbraak of renovatie van een bestaande woning?
U gaat uw woning renoveren
Ligt uw woning in Vlaanderen? Dan bent u verplicht om bij renovatiewerken alle asbesthoudende toepassingen die eenvoudig bereikbaar zijn te verwijderen, ongeacht hun staat.
Ligt uw woning in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Dan bent u verplicht om asbest te verwijderen wanneer u werken uitvoert waarbij asbesthoudende producten (kunnen) geraakt worden. Het gaat meer bepaald om een volledige en gedeeltelijke afbraak van een gebouw, of wanneer asbesthoudend materiaal niet intact kan blijven tijdens een renovatie. Voor de renovatie van gebouwen met een oppervlakte van meer dan 500 m² is ook een asbestinventaris en een bouwvergunning die afgeleverd is voor 30 september 1998 verplicht.
​
Ligt uw woning in Wallonië? Dan kan, afhankelijk van het soort materiaal en de staat van bewaring, een vergunning vereist zijn.
U gaat uw woning afbreken
Wanneer een woning gesloopt wordt in Vlaanderen, moet er bij sommige werkzaamheden een sloopopvolgingsplan opgemaakt worden.
Het betreft een verplichte opmaak voor een volledige of gedeeltelijke sloop van:
​
-
niet-residentiële gebouwen > 1000m³
-
residentiële gebouwen > 5000m³
-
infrastructuurwerken > 250m³
​
Zo’n sloopopvolgingsplan bevat een destructieve asbestinventaris, een inventaris van de (niet-)gevaarlijke afvalstoffen die zullen ontstaan bij sloop-, renovatie- of ontmantelingswerken, en een advies over de hergebruik- en de verwerkingsmogelijkheden van de afvalstoffen.
Voordat een woning wordt afgebroken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dient er een afbraakinventaris en een asbestinventaris opgemaakt te worden.
In Wallonië is het verplicht asbest te verwijderen vooraleer een woning wordt afgebroken. Ook een sloopopvolgingsplan is verplicht.
​
Wat doet u met uw asbestafval?
U hebt verschillende opties:
​
-
U kan, als het gaat om hechtgebonden asbest dat u zelf verwijderd hebt, dit goed verpakt in een recyclagepark of een speciaal inzamelcentrum deponeren
-
U kan asbest laten ophalen door een geregistreerde asbestinzamelaar
-
Hebt u beroep gedaan op een aannemer of erkend asbestverwijderaar? Dan zal deze zorgen voor de afvoer van het asbestafval.
Het verwijderen van asbestafval behoort tot de bevoegdheden van de gewesten. Lees hier meer over de specifieke regels per gewest.